KHÔNG THỂ ĐÁNH BẠI MỘT DÂN TỘC!

Tướng De Castries, sau khi thất bại trở về Pháp, đã trả lời trước Ủy ban Điều tra của Bộ Quốc phòng Pháp rằng: "Người ta có thể đánh bại một quân đội, chứ không thể đánh bại được một dân tộc".Còn tướng Marcel Bigeard - Bộ trưởng quốc phòng Pháp - nguyên là trung tá phó chỉ huy của tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ, sang thăm Việt Nam năm 1993, nhìn lại chiến trường cũ, đã có một câu: "Nếu tôi là người Việt Nam, tôi cũng sẽ trở thành Việt Minh".

Jules Roy khi viết “Khúc tưởng niệm cho cuộc bại trận ở Điện Biên Phủ” đã nêu câu hỏi: “Lỗi tại ai?”. Và đã tự trả lời:
“Trước hết là bởi tại phẩm chất của những con người mà ta phải đối mặt. Các tướng tá trong quân đội của họ không có ai khác những người bình thường, ngoại trừ tuổi tác và số sao gắn trên ve áo. Áo họ cùng một thứ vải may xoàng xĩnh, chân đi cùng một thứ dép cao su, mũ nan đội trên đầu không ai khác ai, và các đại tá cũng cuốc bộ đường trường như lính. Không có những cô thư ký xinh đẹp, những suất ăn đặc biệt dành riêng, những xe ô tô con cắm cờ hiệu nhặng xị, họ là những người chiến thắng!”.

Roy đã đúng, bản chất, mục đích, lý tưởng chiến đấu khác nhau của người cầm súng ở hai phía. Và đó chính là một trong những nguyên nhân thất bại của người Pháp tại Điện Biên Phủ nói riêng và trong cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam nói chung.