Nâng cao chất lượng công tác giáo dục, đào tạo năm học 2019-2020 đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới

Năm học 2018-2019, tình hình thế giới, khu vực tiếp tục diễn biến phức tạp, tiềm ẩn nhiều yếu tố gây mất ổn định. Trên Biển Đông nhiều diễn biến mới ảnh hưởng đến hoạt động kinh tế biển của Việt Nam. Sự điều chỉnh chiến lược quân sự của các nước lớn, sự xuất hiện các phương thức chiến tranh kiểu mới, cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư (CMCN 4.0) tác động mạnh mẽ đến xây dựng quân đội.

Trong nước, tình hình chính trị, xã hội ổn định, kinh tế tiếp tục tăng trưởng, vị thế Việt Nam không ngừng được nâng lên; quốc phòng, an ninh được giữ vững, đối ngoại quốc phòng được tăng cường và mở rộng. Tuy nhiên, chúng ta cũng có nhiều khó khăn, thử thách đan xen: Các thế lực thù địch, phản động đẩy mạnh hoạt động “diễn biến hòa bình” thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” để chống phá Đảng, Nhà nước, quân đội. Tình hình thiên tai, bão lũ, sạt lở diễn biến phức tạp làm ảnh hưởng đến phát triển kinh tế và đời sống nhân dân. Yêu cầu bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa đòi hỏi công tác giáo dục, đào tạo (GD, ĐT), huấn luyện của quân đội phải có bước phát triển mới, sát thực tiễn huấn luyện chiến đấu.

Được sự quan tâm, lãnh đạo, chỉ đạo của Quân ủy Trung ương (QUTƯ), thủ trưởng Bộ Quốc phòng (BQP), Bộ Tổng Tham mưu (BTTM) đã chỉ đạo các cơ quan, đơn vị, học viện, trường trong toàn quân nỗ lực phấn đấu, tích cực, chủ động khắc phục khó khăn với tinh thần đổi mới, đoàn kết, dân chủ, sáng tạo và đã hoàn thành toàn diện kế hoạch GD, ĐT, nhiều nhiệm vụ hoàn thành xuất sắc. Các cơ quan, đơn vị, học viện, trường quân đội tiếp tục quán triệt sâu sắc, triển khai quyết liệt nghị quyết của Đảng, QUTƯ, chỉ thị, mệnh lệnh của thủ trưởng BQP, thủ trưởng BTTM, thủ trưởng Tổng cục Chính trị (TCCT) về công tác GD, ĐT. Tăng cường công tác giáo dục chính trị tư tưởng; ngăn chặn, đẩy lùi suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 4, khóa XII của Đảng gắn với việc thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh và Cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ”, xây dựng tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh, nhà trường vững mạnh toàn diện. Tham mưu, đề xuất thủ trưởng BQP ban hành Thông tư số 22/2019/TT-BQP ngày 8-3-2019 quy định và hướng dẫn thực hiện công tác tuyển sinh vào các trường quân đội. Quán triệt triển khai thực hiện Kết luận số 16-KL/TW ngày 7-7-2017 của Bộ Chính trị về tổ chức Quân đội nhân dân Việt Nam đến năm 2021, BTTM đã chỉ đạo điều chỉnh sáp nhập, giải thể, thành lập các trường cao đẳng, trung cấp trong hệ thống nhà trường quân đội(1).

Nâng cao chất lượng công tác giáo dục, đào tạo năm học 2019-2020 đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới

Thượng tướng Phan Văn Giang trao bằng khen của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng tặng các học viên tốt nghiệp thủ khoa xuất sắc năm 2019. Ảnh: DUY ĐÔNG.

Chỉ đạo, triển khai thực hiện nghiêm quy chế tuyển sinh của Bộ GD&ĐT và quy định của Bộ Quốc phòng về xét tuyển, năm 2019, BTTM tổ chức kiểm tra sơ tuyển và tuyên truyền hướng nghiệp tuyển sinh quân sự; giao lưu, trực tiếp tuyên truyền cho các tỉnh, thành phố về công tác tuyển sinh quân sự của địa phương; gửi tài liệu tuyên truyền tuyển sinh tới các huyện, quận và trường THPT trên toàn quốc(2). Tổ chức thi đầu vào văn bằng hai, hoàn thiện đại học, xét tuyển nghiên cứu sinh, thi tuyển thạc sĩ, bác sĩ nội trú chặt chẽ, đúng quy chế. Xây dựng Đề án “Đổi mới quy trình, chương trình đào tạo cán bộ các cấp trong quân đội, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới”. Chỉ đạo các trường đổi mới nội dung, phương pháp diễn tập chỉ huy-cơ quan, diễn tập tổng hợp cuối khóa có bắn đạn thật, diễn tập kết hợp với hành quân rèn luyện, trú quân dã ngoại và tiến hành công tác dân vận cho học viên.

Công tác huấn luyện điều lệnh, xây dựng nền nếp chính quy, rèn luyện thể lực cho học viên được tập trung tăng cường; hệ thống sân bãi, bể bơi, nhà thi đấu và các trang thiết bị được đầu tư đồng bộ, lắp đặt, sử dụng đúng mục đích, hiệu quả cao. Kết hợp huấn luyện, rèn luyện thể lực chính khóa với ngoại khóa, tập trung rèn luyện sức nhanh, mạnh, sức bền, hành quân mang vác nặng, hành quân dã ngoại kết hợp với rèn luyện thể lực. Công tác dạy và học ngoại ngữ đã được đảng ủy, chỉ huy các trường quan tâm, có nhiều giải pháp nâng cao chất lượng dạy học ngoại ngữ, phong trào và chất lượng dạy học ngoại ngữ của cán bộ, giáo viên, học viên có nhiều chuyển biến vững chắc. Nhiều trường đã đưa môn ngoại ngữ vào thi tốt nghiệp năm 2019 đạt kết quả cao. Tổ chức thành công lớp bồi dưỡng tiếng Anh khóa I cho 56 học viên đào tạo sĩ quan cấp phân đội, trình độ đại học tốt nghiệp năm 2018; hỗ trợ kinh phí cho giáo viên thi chứng chỉ ngoại ngữ trình độ quốc tế; tổ chức hội thảo, tập huấn, bồi dưỡng về công tác dạy và học ngoại ngữ cho 215 đồng chí đạt kết quả tốt.

Triển khai thực hiện Chỉ thị số 102/CT-BQP ngày 5-9-2018 của Bộ trưởng BQP về việc tăng cường cán bộ lãnh đạo, chỉ huy các cơ quan, đơn vị tham gia giảng dạy và truyền thụ kinh nghiệm thực tế tại Học viện Quốc phòng và các học viện, trường trong quân đội, trong đó Học viện Quốc phòng đã mời 115 lượt cán bộ lãnh đạo, chỉ huy về giảng dạy, chất lượng tốt; Chỉ thị số 89/CT-BQP ngày 4-4-2018 về việc tăng cường tổng kết thực tiễn công tác huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu gắn với công tác giáo dục của các nhà trường quân đội, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới. Chỉ đạo cơ quan, các trường tập trung đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục đạt chuẩn theo quy định của Nhà nước và BQP đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ GD, ĐT. Kết quả, tổ chức được 22 lớp tập huấn, bồi dưỡng về nghiệp vụ quản lý giáo dục, nghiệp vụ sư phạm, phương pháp huấn luyện, kiểm định chất lượng giáo dục cho 2.037 cán bộ quản lý giáo dục, giáo viên đạt chất lượng tốt. Kiện toàn Hội đồng giáo sư ngành khoa học quân sự; tăng cường kiểm tra, phúc tra, tập trung vào việc thực hiện chương trình, nội dung đào tạo và chấp hành điều lệnh xây dựng chính quy, quản lý kỷ luật. Thông qua kiểm tra, phúc tra đã đánh giá thực chất kết quả GD, ĐT và xây dựng chính quy của các trường để tiếp tục chỉ đạo nâng cao chất lượng đào tạo.

Chỉ đạo các cơ quan, học viện, trường quán triệt, triển khai nghiêm túc chỉ thị, hướng dẫn công tác nghiên cứu khoa học. Năm học 2018-2019, triển khai nghiên cứu nhiều đề tài khoa học từ cấp Nhà nước, cấp bộ, ngành, tổng cục, quân binh chủng đến cấp cơ sở; tổ chức biên soạn, chỉnh sửa, in ấn nhiều tài liệu, giáo trình phục vụ công tác dạy học và nghiên cứu khoa học(3). Công tác xây dựng chính quy, quản lý kỷ luật được cấp ủy, chỉ huy các cấp quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện có chuyển biến tích cực. Các trường đã quán triệt, thực hiện nghiêm Chỉ thị số 917/1999/CT-BQP và các văn bản của BQP về xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện, huấn luyện điều lệnh, xây dựng chính quy; duy trì nghiêm chế độ quy định, tăng cường quản lý kỷ luật. So với năm học 2017-2018, các vụ việc nghiêm trọng, vi phạm pháp luật, tai nạn giao thông, tai nạn trong huấn luyện đều giảm cả về số vụ, số người vi phạm.

Tuy nhiên, công tác GD, ĐT trong các nhà trường quân đội còn chưa đáp ứng yêu cầu. Chương trình đào tạo cán bộ các cấp có nội dung môn học còn trùng lặp; việc thỉnh giảng truyền thụ kinh nghiệm của các nhà trường chưa nhiều; tổ chức diễn tập, phương pháp huấn luyện chưa sát với nhiệm vụ huấn luyện sẵn sàng chiến đấu của đơn vị; công tác tham mưu tác chiến của một số học viên còn yếu, kết quả bắn đạn thật chưa cao; kỹ năng về quản lý, chỉ huy đơn vị còn hạn chế. Tổ chức bảo đảm an toàn trong huấn luyện có nội dung chưa chặt chẽ; huấn luyện, rèn luyện ngoại khóa cho các đối tượng đào tạo theo chức vụ cấp chiến thuật-chiến dịch còn ít, kết quả chưa cao. Trình độ ngoại ngữ của đội ngũ cán bộ, giáo viên, học viên còn hạn chế.

Năm học 2019-2020, tình hình an ninh chính trị thế giới, khu vực, nhất là tình hình Biển Đông tiếp tục tiềm ẩn diễn biến phức tạp. Trong nước, tình hình chính trị, xã hội ổn định, kinh tế tăng trưởng khá, đời sống nhân dân được tăng lên, quốc phòng, an ninh được giữ vững. Năm có nhiều sự kiện trọng đại của đất nước, của Đảng và quân đội; chuẩn bị và tổ chức đại hội đảng các cấp, tiến tới Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII. Các thế lực thù địch tăng cường hoạt động chống phá sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Quân đội tiếp tục điều chỉnh tổ chức, lực lượng theo hướng tinh gọn, mạnh, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong thời bình và sẵn sàng mở rộng lực lượng khi có tình huống. Sự phát triển của kinh tế tri thức và cuộc CMCN 4.0 tiếp tục tác động mạnh mẽ đến công tác GD, ĐT. Để nâng cao chất lượng GD, ĐT năm học 2019-2020, các cơ quan, đơn vị, học viện, trường trong quân đội cần tập trung thực hiện những nhiệm vụ trọng tâm sau:

Thứ nhất, tiếp tục quán triệt, triển khai thực hiện có hiệu quả các nghị quyết của Đảng, QUTƯ; chỉ thị, mệnh lệnh của thủ trưởng BQP, BTTM, TCCT về công tác GD, ĐT. Tập trung thực hiện Kết luận số 51-KL/TW ngày 30-5-2019 của Ban Bí thư về tiếp tục thực hiện Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8, khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện GD, ĐT; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục đại học 2018; Luật Giáo dục 2019; Kết luận số 16-KL/TW ngày 7-7-2017 của Bộ Chính trị về tổ chức Quân đội nhân dân Việt Nam đến năm 2021, chấn chỉnh, điều chỉnh hệ thống nhà trường trong quân đội một cách hợp lý; Kết luận số 60-KL/QUTW ngày 18-1-2019 của QUTƯ về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 765-NQ/QUTW về nâng cao chất lượng huấn luyện giai đoạn 2013-2020 và những năm tiếp theo. Xây dựng kế hoạch thực hiện từng nội dung, nhiệm vụ bảo đảm tính khoa học, chặt chẽ, tạo sự thống nhất cao trong lãnh đạo, chỉ đạo.

Thứ hai, hoàn chỉnh Đề án “Điều chỉnh quy trình, chương trình đào tạo cán bộ các cấp trong các nhà trường quân đội đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới”. Chương trình đào tạo đáp ứng mục tiêu, yêu cầu đào tạo nguồn nhân lực chất lượng ngày càng cao của quân đội. Tập trung nâng cao chất lượng huấn luyện, rèn luyện thể lực, phương pháp, kỹ năng huấn luyện thực hành, phương pháp, tác phong chỉ huy tham mưu cho học viên. Tăng cường sử dụng bản đồ trong thực hành tập bài, thi, kiểm tra, bổ sung nội dung soạn thảo văn kiện chỉ huy tham mưu trên bản đồ vào thi tốt nghiệp nhằm nâng cao chất lượng đầu ra cho các đối tượng đào tạo. Điều chỉnh nội dung, chương trình, phương pháp dạy học ngoại ngữ phù hợp với chuyên ngành, đối tượng đào tạo; xây dựng môi trường sử dụng ngoại ngữ hiệu quả; có chính sách khuyến khích cán bộ, giáo viên, học viên tích cực học tập nâng cao trình độ ngoại ngữ. Tổ chức thi tốt nghiệp môn ngoại ngữ cho học viên đào tạo sĩ quan cấp phân đội; thi Olympic tiếng Anh lần thứ hai, tiếng Nga lần thứ nhất; tổ chức lớp bồi dưỡng tiếng Anh khóa 2 cho học viên tốt nghiệp sĩ quan cấp phân đội năm 2019; tổ chức các lớp bồi dưỡng tiếng nước láng giềng cho cán bộ phục vụ công tác đối ngoại quân sự quốc phòng.

Thứ ba, tích cực, chủ động triển khai thực hiện Chỉ thị số 102/CT-BQP ngày 5-9-2018 của Bộ trưởng BQP về việc tăng cường cán bộ lãnh đạo, chỉ huy các cơ quan, đơn vị tham gia giảng dạy và báo cáo kinh nghiệm thực tế tại Học viện Quốc phòng và các nhà trường trong quân đội; Chỉ thị số 89/CT-BQP ngày 4-4-2018 về việc tăng cường tổng kết thực tiễn công tác huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu gắn với công tác giáo dục của các nhà trường quân đội, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình mới. Các cơ quan, học viện, trường tiếp tục nghiên cứu tổng kết kinh nghiệm thực tiễn từ các cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc và bảo vệ Tổ quốc; thực tiễn huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu của các đơn vị bổ sung vào chương trình, bài giảng. Tăng cường mời các đồng chí lãnh đạo, cán bộ chủ trì của các đơn vị trong toàn quân tham gia giảng dạy, truyền thụ kinh nghiệm chiến đấu, kinh nghiệm huấn luyện, quản lý, chỉ huy đơn vị, kinh nghiệm tiến hành CTĐ, CTCT. Tăng cường các hoạt động giao lưu, trao đổi kinh nghiệm về công tác quản lý, đào tạo và nghiên cứu khoa học giữa các trường trong quân đội. Tiếp tục thực hiện tốt Nghị định thư giữa BQP Việt Nam với BQP Lào và BQP Campuchia; các chương trình hợp tác về GD, ĐT, nghiên cứu khoa học với các nước trong khu vực và trên thế giới; nghiên cứu, tiếp cận một số mô hình giáo dục tiên tiến, vận dụng phù hợp vào điều kiện của các trường quân đội, nhất là các trường đào tạo chuyên ngành sâu, như: Quân y, kỹ thuật, ngoại ngữ...

Thứ tư, tăng cường công tác kiểm tra thực hành huấn luyện, thực tập, diễn tập của các đối tượng đào tạo. Tập trung thanh tra, kiểm tra, phúc tra thực hành theo đối tượng; kiểm định chất lượng GD, ĐT, đánh giá thực chất kết quả GD, ĐT và xây dựng chính quy của các trường. Thực hiện phương châm dạy thực chất, học thực chất, đánh giá thực chất kết quả học tập của học viên, chống bệnh thành tích trong GD, ĐT, kiên quyết loại những học viên không đủ điều kiện về sức khỏe, kết quả học tập, rèn luyện yếu, kém, không đủ điều kiện để học tập. Đầu tư xây dựng trước 4 học viện, trường (Học viện Quốc phòng, Học viện Kỹ thuật Quân sự, Trường Sĩ quan Lục quân 1, Trường Sĩ quan Không quân) theo mô hình “Nhà trường thông minh, tiếp cận cuộc CMCN 4.0” gắn với xây dựng Chính phủ điện tử, tạo sự liên thông trong huấn luyện, quản lý, điều hành giữa các cơ quan, đơn vị và các trường; đẩy mạnh nghiên cứu ứng dụng công nghệ thông tin, kỹ thuật mô phỏng và sử dụng bản đồ số trong huấn luyện chiến thuật, thực hành, thực tập cho từng đối tượng.

Thứ năm, tăng cường xây dựng chính quy, rèn luyện kỷ luật. Làm tốt công tác giáo dục nâng cao bản lĩnh chính trị, ý thức tổ chức kỷ luật, pháp luật cho các đối tượng đào tạo. Duy trì nghiêm các chế độ quy định, quản lý chặt chẽ quân số, vũ khí trang bị, tài sản, tài chính, đất quốc phòng, hạn chế đến mức thấp nhất các vụ việc vi phạm pháp luật, mất an toàn giao thông và trong huấn luyện, diễn tập. Bố trí cán bộ quản lý phù hợp, các đơn vị học viên năm thứ nhất đào tạo sĩ quan cấp phân đội phải bố trí sĩ quan phụ trách để giáo dục, hướng dẫn học viên học tập, rèn luyện kỷ luật, xây dựng chính quy. Chuẩn bị và tổ chức đại hội đảng các cấp trong các trường quân đội bảo đảm chặt chẽ, đúng thủ tục, nguyên tắc; tập trung xây dựng đảng bộ trong sạch, vững mạnh, nhà trường vững mạnh toàn diện.

Thứ sáu, tổ chức tốt việc tổng kết 10 năm thực hiện Chiến lược phát triển GD&ĐT trong quân đội giai đoạn 2011-2020. Qua đó rút ra những bài học kinh nghiệm, tuyên truyền nhân rộng, nêu gương những điển hình tiên tiến, gương người tốt, việc tốt để nâng cao chất lượng GD, ĐT. Triển khai xây dựng chỉ thị của BQP về nâng cao chất lượng GD, ĐT của các trường quân đội đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới. Tổ chức sơ kết công tác xây dựng đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục giai đoạn 2015-2020; xây dựng đề án kiện toàn, phát triển đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục giai đoạn 2020-2030, định hướng những năm tiếp theo. Tổ chức bồi dưỡng đạt chuẩn trình độ quản lý, điều hành công tác GD, ĐT theo quy định của Luật Giáo dục đại học cho các đồng chí trong ban giám đốc, ban giám hiệu và chỉ huy các khoa của các trường quân đội. Tổ chức xét, đề nghị công nhận đạt tiêu chuẩn chức danh GS, PGS, sĩ quan chuyên môn kỹ thuật nghiệp vụ; nhà giáo giỏi cấp BQP lần thứ 7 năm 2019; xét đề nghị phong tặng danh hiệu Nhà giáo Nhân dân, Nhà giáo Ưu tú đúng tiêu chuẩn của Nhà nước, quy định của BQP.

Thượng tướng, TS PHAN VĂN GIANG, Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Thường vụ Quân ủy Trung ương, Tổng Tham mưu trưởng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng