Chủ nghĩa cơ hội là các quan điểm, tư tưởng phi Mácxít mang tính chất phản động trong phong trào cộng sản và công nhân quốc tế. Các phần tử cơ hội chủ nghĩa luôn bảo vệ lợi ích của giai cấp tư sản, làm tê liệt tư tưởng và ý chí đấu tranh của công nhân, làm cho phong trào công nhân đi vào con đường sai lầm, chia rẽ, mất đoàn kết, dẫn đến thất bại. V.I.Lênin khẳng định: “Bọn cơ hội chủ nghĩa đòi xét lại chủ nghĩa Mác, xóa bỏ bản chất cách mạng của nó. Chúng là những kẻ thỏa hiệp, thực hiện vai trò là kẻ giúp đỡ và làm tay sai cho giai cấp tư sản”.
Ở nước ta hiện nay, những tư tưởng, hành động biểu hiện khá đa dạng, phong phú như: lập trường tư tưởng chính trị không vững vàng, thiếu tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, vào sự nghiệp cách mạng; say mê quyền lực, luồn lách, hy sinh lợi ích tập thể vì lợi ích cá nhân, tham ô, tham nhũng, lãng phí, cục bộ, bè phái… Vì vậy, đấu tranh phòng, chống những tư tưởng, biểu hiện cơ hội chủ nghĩa ở nước ta hiện nay đang là vấn đề hết sức cấp bách, quan trọng. Đại hội XII của Đảng xác định: “Kiên quyết đấu tranh chống quan liêu, tham nhũng, lãng phí, chủ nghĩa cá nhân, lối sống cơ hội, thực dụng, bè phái “lợi ích nhóm”, nói không đi đôi với làm”. Để thực hiện tốt cuộc đấu tranh phòng, chống tư tưởng, biểu hiện cơ hội chủ nghĩa cần thực hiện tốt những yêu cầu sau:
Một là, đấu tranh chống chủ nghĩa cơ hội phải trên nền tảng chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối của Đảng, kiên định mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội.
Đây là yêu cầu đặc biệt quan trọng đối với bất kỳ tổ chức, lực lượng nào trong đấu tranh chống các quan điểm, tư tưởng cơ hội chủ nghĩa ở nước ta hiện nay. Yêu cầu này vừa phản ánh mục đích, nội dung của cuộc đấu tranh, vừa là nguyên tắc, phương châm chỉ đạo đấu tranh chống các quan điểm, tư tưởng cơ hội chủ nghĩa trong tình hình mới. Nắm vững yêu cầu đó, các chủ thể, trực tiếp là cấp ủy Đảng các cấp, mỗi cán bộ, đảng viên, các lực lượng nòng cốt tham gia đấu tranh phải hướng đến mục đích cao nhất và xuyên suốt là bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng, quan điểm, đường lối của Đảng, định hướng xã hội chủ nghĩa. Nghĩa là, trên cơ sở luận giải, khẳng định tính khoa học, cách mạng của chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước để làm thất bại những quan điểm, lý luận, luận điệu sai trái, phản động của các phần tử cơ hội chủ nghĩa.
Hai là, đấu tranh chống chủ nghĩa cơ hội phải tuân thủ nghiêm ngặt những vấn đề có tính nguyên tắc trong đấu tranh trên mặt trận tư tưởng, lý luận của Đảng.
