Quy định 205 có ngăn chặn “lợi ích nhóm” và “hoàng hôn nhiệm kỳ”?

Lần đầu tiên Bộ Chính trị ban hành quy định về kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ và chống chạy chức, chạy quyền với 5 nội dung mới. Trong đó, đã quy định cụ thể nhận diện rõ thế nào là chạy chức, chạy quyền; thế nào là bao che, tiếp tay cho các hành vi này. Đồng thời bổ sung chế tài, hình thức xử lý đối với người vi phạm chạy chức chạy quyền. Quy định cũng nhằm ngăn chặn tiêu cực, "lợi ích nhóm", "hoàng hôn nhiệm kỳ" có thể xảy ra trong công tác cán bộ.

Đó là:

Thứ nhất là cách tiếp cận kiểm soát quyền lực theo các chủ thể. Cụ thể nội dung của quy định theo 6 nhóm chủ thể, đó là các tập thể, cá nhân có thẩm quyền trong công tác cán bộ. Phân theo nhóm chủ thể này có ý nghĩa gắn trách nhiệm, nêu những việc phải làm, không được làm đối với từng nhóm.

Thứ hai trong nội dung, lần đầu tiên có văn bản nêu cụ thể về hành vi, nhận diện rõ thế nào là chạy chức chạy quyền, thế nào là bao che, tiếp tay. Quy định rõ hành vi này có ý nghĩa là giúp cho cơ quan chức năng, cơ quan có thẩm quyền căn cứ vào hành vi để xử lý. 

Thứ ba, quy định đã bổ sung một số chế tài, hình thức xử lý đối với người vi phạm chạy chức chạy quyền. Cụ thể trong quy định 102, đảng viên vi phạm ngoài chịu hình thức xử lý thì còn phải chịu các hình thức xử lý bổ sung tương ứng.

Bị khiển trách thì đưa ra khỏi quy hoạch, sau 18 tháng mới được xem xét. Cảnh cáo thì đưa ra khỏi cấp ủy và quy hoạch. 30 tháng sau mới được xem xét lại, cách chức là 60 tháng sau mới được xem xét lại. Nặng hơn nữa là khai trừ khỏi Đảng thì chấm dứt hợp đồng, chuyển hồ sơ cơ quan cảnh sát điều tra để xử lý hình sự. Đây là các chế tài bổ sung.

Thứ tư, trong quy định này gắn với xây dựng Đảng về đạo đức và thực hiện nêu gương, đề cao tính tự giác, trách nhiệm nêu gương của Đảng viên. Cuối cùng là quy định nhằm đảm bảo tính khách quan cho người thực thi nhiệm vụ, đồng thời ngăn chặn tiêu cực “lợi ích nhóm” hay “hoàng hôn nhiệm kỳ”.

Quy định nêu rõ cấp ủy, tổ chức đảng, tập thể lãnh đạo có thẩm quyền không được bố trí những người có quan hệ gia đình như bố mẹ, vợ chồng, anh chị em ruột không được cùng đảm nhiệm một số chức vụ như thường trực cấp ủy, Trưởng ban tổ chức, kiểm tra, thanh tra hay cùng 1 Ban cán sự Đảng, đảng đoàn.

Chống “hoàng hôn nhiệm” kỳ cũng vậy, người đứng đầu một tổ chức khi có thông báo nghỉ hưu, chuyển công tác thì nếu có nhu cầu về công tác cán bộ thuộc thẩm quyền của mình phải báo cáo lên cấp trên và xin ý kiến cấp trên.

Để quy định này đi vào cuộc sống có hiệu quả phải đồng bộ nhiều giải pháp. Trong đó, thứ nhất phải nâng cao nhận thức trách nhiệm cho cán bộ, đảng viên và toàn xã hội về kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ, phòng chống chạy chức chạy quyền thông qua tuyên truyền, quán triệt quy định.

Nâng cao ý thức tự trọng của người có trách nhiệm, kể cả người có thẩm quyền trách nhiệm và cả nhân sự. Chống bôi nhọ, nói xấu nhau, các thủ đoạn. Coi đó là văn hóa trong công tác cán bộ nói chung hay văn hóa đối với chức quyền.

Thứ hai, cần tiếp tục cụ thể hóa các nguyên tắc tổ chức, hoạt động của Đảng để hoàn thiện các quy chế, quy định, làm sao chặt chẽ, đồng bộ, liên thông về công tác cán bộ ở tất cả các khâu, kể cả quản lý đội ngũ cán bộ đảng viên.

Theo đó phải tiếp tục rà soát để sửa đổi quy chế, quy định, kể cả bên Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể cho đồng bộ liên thông, tránh không đồng bộ, vênh nhau rất khó. Đặc biệt Ủy ban kiểm tra phải thể chế hóa thành khung khi xử lý đối với các hành vi đã được nêu trong quy định.

Thứ ba phải nâng cao chất lượng công tác kiểm tra giám sát thực hiện các quy định của các cấp ủy, tổ chức đảng các cấp. Đẩy mạnh công tác kiểm tra, giám sát và thanh tra định kỳ đột xuất trong công tác cán bộ. Coi trọng cảnh báo, phòng ngừa, xử lý nghiêm minh vi phạm để đảm bảo làm sao không thể chạy, không dám chạy, không cần chạy, không muốn chạy.

Tăng cường kiểm tra giám sát, thanh tra nội bộ theo chuyên đề, chuyên ngành. Nêu cao ý thức trách nhiệm tự phê bình và phê bình của tập thể có liên quan.

Về lâu dài, xây dựng một môi trường lành mạnh, văn hóa. Cơ chế hữu hiệu vừa kiểm soát quyền lực các khâu trong công tác cán bộ, nhưng vừa xây dựng hướng bền vững là xây dựng môi trường lành mạnh, văn hóa của tất cả các khâu trong công tác bộ./.