VỀ BÀI THƠ CỦA CÔ GIÁO TRẦN THỊ LAM VÀ BÀI THƠ CỦA CÔ GIÁO CHU NGỌC THANH

Gần đây, trên các trang mạng bàn tán vấn đề xoay quanh hai bài thơ, một bài của cô giáo Trần Thị Lam, giáo viên văn Trường trung học phổ thông chuyên Hà Tĩnh và một bài của cô giáo Chu Ngọc Thanh, Trường phổ thông trung học Hùng Vương, huyện Giarai, tỉnh Gia Lai.

Bài thơ của cô giáo Trần Thị Lam sáng tác năm 2016 và bài thơ của cô giáo Chu Ngọc Thanh sáng tác năm 2020. Bài thơ của cô giáo Trần Thị Lam một thời gian rộ lên, rồi lắng đi nếu không có bài thơ của cô giáo Chu Ngọc Thanh xuất hiện.

Khi bài thơ của cô giáo Chu Ngọc Thanh được đăng lên trên các trang mạng, nhưng chẳng được bao lâu, một số trang mạng đã gỡ bỏ bài thơ và các tin, bài có liên quan đến bài thơ, cho rằng, bài thơ “nịnh quá lố” và chuyện ông Thủ tướng cảm ơn cô giáo Chu Ngọc Thanh cũng là việc làm không cần thiết. Việc Văn phòng Chính phủ ra công văn số 1264/VPCP-KGVX khen ngợi và cảm ơn cô giáo Chu Ngọc Thanh là “quá hớ, gây bất lợi cho ông Phúc”. Có bài viết rằng: “Tại sao trong số cả đống người giúp việc, không có nổi một người dám nói thật với ông, khiến ông trở thành cái cớ của những đàm tiếu của công chúng? Vấn đề gây lo ngại không phải là chuyện cô giáo làm thơ vớ vẩn, mà là chuyện người đứng đầu Chính phủ không đủ tỉnh táo, không phân biệt được đâu là lời nói thật, đâu là sự nịnh bợ của kẻ tiện nhân, cơ hội”… Sự nhận xét này mang tính khiêu khích, thiếu thiện chí.

Bài thơ của cô giáo Trần Thị Lam, xét về mặt nghệ thuật, có những câu hay, tứ thơ mượt mà, vần điệu rõ ràng. Cô tâm sự với người mà cô gọi bằng “anh”. Nhưng về nội dung, đọc lên, tôi thấy buồn cho đất nước mình, cái gì cũng hỏng cả và tự hỏi: “Đất nước mình rồi sẽ về đâu anh?”. Thật ra, đất nước mình có đến nỗi như những lời cô giáo Trần Thị Lam mô tả trong thơ không? Có phải coi “sinh mạng con người chỉ như cái móng tay” không? Cô viết như vậy là không thỏa đáng, không thể chấp nhận được. Những người có thiện chí chắc không đồng tình với những lời bình về đất nước trong bài thơ của cô, vì nó không phản ánh hiện tình của đất nước, có phần chủ quan, ngộ nhận và viết theo thị hiếu tầm thường. Đọc lên người ta thấy buồn, vì bức tranh của đất nước mình không phải như bức tranh thơ mà cô giáo Trần Thị Lam mô tả, mà nó vẫn là một đất nước phát triển lành mạnh, đã được độc lập và nhân dân đang tiến đến cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc, mặc dù trước mắt còn rất nhiều khó khăn, thử thách.

Đất nước ta hiện nay đang thực hiện cuộc cách mạng lớn nhất trong lịch sử dân tộc Việt Nam: từ cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân tiến lên cách mạng xã hội chủ nghĩa trong phạm vi cả nước. Chủ nghĩa yêu nước Việt Nam luôn luôn là tình cảm đặc sắc nhất, đã tồn tại hàng nghìn năm trong lòng dân tộc Việt Nam. Khi được ngọn gió của Cách mạng tháng Tám năm 1945 thổi vào, chủ nghĩa yêu nước Việt Nam trở thành chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam. Tiếng kèn xung trận vẫn đang vang lên trong công cuộc đổi mới. Nhân dân ta biết rõ những khó khăn và những tiêu cực đang xảy ra đối với đất nước mình, nhưng một ngày nào đó, khó khăn sẽ qua đi và thuận lợi sẽ đến với mọi người, mọi nhà.

Bài thơ của cô giáo Chu Ngọc Thanh là bài “tả thực” nói về cuộc chiến chống dịch Covid – 19 ở Việt Nam đầu năm 2020. Qua những vần thơ, cô tâm sự với học trò của mình, gọi các em là “em” để các em có sự thông cảm với hiện tình đất nước. Bài thơ mộc mạc, đơn sơ, thậm chí có những câu viết dễ dãi, nhưng lại rất chân tình, tả thực. Bài thơ không có gì sai trái cả. Thơ mang tính ước lệ, nên cô giáo Chu Ngọc Thanh đã có những câu viết về thiện chí của nhân dân Việt Nam trong công cuộc chống dịch Covid – 19.

Có bài viết về thơ của cô giáo Chu Ngọc Thanh “đạo văn” của cô giáo Trần Thị Lam. Về vấn đề này hoàn toàn không phải như vậy. Trong bài thơ của cô giáo Trần Thị Lam và bài thơ của cô giáo Chu Ngọc Thanh, tôi thấy chỉ giống nhau có ba chữ: “Đất nước mình”, còn nội dung, mỗi bài thơ lại đi theo một hướng khác, hoàn toàn khác hẳn nhau, không có gì gọi là sao chép cả. Vì vậy, những người thiếu thiện chí cho rằng, cô giáo Chu Ngọc Thanh “đạo văn” của cô giáo Trần Thị Lam là không đúng.

Thơ phải thể hiện rõ tình cảm, quan điểm của mình đối với vận mệnh của dân tộc. Chủ tịch Hồ Chí Minh nói:

“Thơ xưa yêu cảnh thiên nhiên đẹp

Mây, gió, trăng, hoa, tuyết, núi, sông.

Nay ở trong thơ nên có thép

Nhà thơ cũng phải biết xung phong”.

Người dạy chúng ta làm thơ phải biết gắn với hoàn cảnh xã hội, gắn với cuộc đấu tranh dựng nước và giữ nước của dân tộc.

Mong rằng, Việt Nam có nhiều bài thơ ca ngợi đất nước, xã hội và con người Việt Nam đã và đang hăng say lao động sản xuất, góp phần làm cho đất nước ngày thêm giàu mạnh. Đó là mục đích sáng tác thơ văn của chúng ta trong công cuộc đổi mới đất nước.